TERNEUZEN – De Nederlandse Sandra Roelofs werd wereldberoemd als first lady van Georgië. De openhartige documentaire Stand by your president, die vanaf deze week in de bioscopen draait, blikt terug op die periode en de prijs die haar gezin moest betalen voor de politieke functie van haar echtgenoot. Negen vragen aan Sandra Roelofs.
Het lot bepaalde dat u first lady van Georgië werd. Maar wat wilde u vroeger worden?
“Ik wilde schrijfster worden, verhalen vertellen. Dus dat is wel gelukt, want ik heb tien jaar geleden een boek geschreven over de periode naar het presidentschap toe. Aan het eind van mijn schooltijd kreeg ik meer interesse in humanitaire hulp, en ook dat ben ik gaan doen. Ik heb me in Georgië ingezet voor de volksgezondheid en het Rode Kruis, ik vertegenwoordig The Global Fund, een internationale organisatie tegen aids en tbc. Al mijn dromen zijn uitgekomen. Maar op een andere manier dan verwacht.”
U bent in de film heel openhartig over uw leven in Georgië. Hoe kwam u op het idee voor dit project?
“Ik ken regisseur Ineke Smits al langer: we zijn al jaren vriendinnen en zij is ook met een Georgiër getrouwd. Zo raakten we op een gegeven moment in gesprek. ‘Jouw leven leent zich ook goed voor een film, niet alleen voor een boek’, stelde ze. Ik twijfelde eerst, maar langzaam kreeg het idee steeds meer vorm. Het is echt een film van ons samen geworden.”
Wat vond uw man van het project?
“Ik heb hem niet echt betrokken bij de ideevorming. Maar ik heb het hem natuurlijk wel verteld toen het project helemaal rond was en we gingen draaien. We hebben ook een aantal keer in Georgië gedraaid, in ons huis, en met de kinderen gepraat. Maar hij heeft veel media-ervaring natuurlijk, voor hem was het niets bijzonders.”
Had u van tevoren met de regisseur afgesproken dat u zaken eruit mocht halen?
“Ik had het zeker kunnen zeggen als ik mijn twijfels had gehad over bepaalde scenes, of als ik dacht dat bepaalde uitspraken mensen zouden kwetsen. Maar die behoefte voelde ik geen moment eigenlijk. Ik had een vertrouwensrelatie met het productieteam, en dat hebben zij niet beschaamd. Ze moesten uiteindelijk wel materiaal uit de film halen, omdat de documentaire te lang was geworden: de eerste montage was drie uur. Daar is nu anderhalf uur van over.”
Waar had u meer over willen zien bijvoorbeeld?
“Ik was goed bevriend met de first lady van Polen. Halverwege het presidentschap van mijn man is zij omgekomen bij een vliegtuigongeluk. De hele Poolse elite zat in dat toestel. Dat was een heel harde klap: op het persoonlijk vlak, omdat we bevriend waren. Maar het was ook angstaanjagend, omdat het ons net zo goed had kunnen overkomen. Of zo voelde het in elk geval. Nu zie je in de film alleen een fotootje van het Poolse koppel. Maar op de site standbyyourpresident.com staat over heel veel onderwerpen meer uitleg.”
U bent in Georgië zelf vooral bekend geworden vanwege uw humanitaire werk. Ook dat komt er best karig van af in de film.
“We wilden in de film een heel compleet beeld schetsen van mijn leven, en ook van het leven met mijn man. We hadden uren kunnen vullen met beelden van mijn werk voor de volksgezondheid: ik heb me ingezet voor borstkankerpreventie, voor kinderen met zeldzame ziekten, voor palliatieve zorg. Maar dan was het meer een promotiefilmpje geworden, en dat was niet de bedoeling. Ik wilde geen getuigenis van mijn nalatenschap maken, maar een film over het verhaal achter de first lady.”
Bestaan er veel misverstanden over uw leven als first lady dan?
“Ja, toch wel. Veel mensen denken toch dat mijn leven een soort sprookje was. Maar dat is het nooit geweest. De weg naar de top gaat niet over rozen, en de rol van presidentieel koppel werd ons niet in de schoot geworpen. We hebben heel hard moeten vechten voor alles. En het presidentschap van mijn man bracht voor het hele gezin een enorme verantwoordelijkheid met zich mee. Zo’n publieke functie brengt automatisch spanningen en emoties binnen een gezin met zich mee. De politiek kwam voor hem altijd op de eerste plaats.”
De film eindigt met u in Terneuzen en uw man aan de andere kant van de wereld. Toch gaat u niet uit elkaar. Het is voor kijkers lastig te begrijpen waarom niet.
“Ik geloof dat het huwelijk als instituut tegen een stootje moet kunnen: dat heb ik ook zo geleerd van mijn ouders. Een relatie is net als een vriendschap soms heel hard knokken. En ik geloof dat het weer goed zal komen tussen ons, en dat wij elkaar in de toekomst weer aan zullen vullen zoals we dat vroeger deden. Hij doet nu heel goed werk in Oekraïne, ik studeer in Londen en blijf betrokken bij Georgië. We zien elkaar regelmatig en praten dan bij.”
Welke verdienste van u moet over een paar decennia in de Georgische geschiedenisboeken in elk geval vermeld staan?
“Dat ik zo snel de taal goed geleerd heb: het je eigen maken van de moeilijke taal maakt bij de Georgiërs een onuitwisbare indruk en vereenvoudigt integreren. Veel Russische vrouwen zijn met Georgiërs getrouwd, maar nemen die moeite niet en blijven daardoor toch buitenstaanders in het land. Zij redden zich wel bij mensen boven de dertig. Maar de nieuwe generatie is veel meer Engels ingesteld. En ik hoop dat ik in Nederland heb kunnen bijdragen aan een positiever beeld van Georgië: het is een prachtig land dat de interesse van Europa op heel veel gebieden verdient.”
